Шта је тест на HIV?

Лабораторијска анализа којом се проверава да ли у крви клијента постоје антитела на ХИВ. Антитела су одговор организма на инфекцију ХИВ-ом. Антитела се не појављују одмах након заражавања, тако да их није могуће открити у кратком периоду након могућег ризичног понашања (период прозора).
Пре него што одлучите да се тестирате поставите себи нека питања која ће Вам помоћи у одлуци да ли да се тестирате или не.

Колика је вероватноћа да сам се заразио / ла, односно, да ли сам до сада:
1. имао / ла макар и један сексуални однос без кондома?
2. имао / ла сексуалне односе са великим бројем партнера или са особом која је имала сексуалне односе са великим бројем партнера?
3. имао / ла сексуалне односе под утицајем алкохола и / или дроге?
4. имао / ла сексуалне односе са особом која убризгава дрогу у вену?
5. размењивао / ла игле или прибор за припремање и узимање дроге интравенски?

Ако сте на неко од ових питања одговорили потврдно требало би да се тестирате.

Посетите свог лекара опште праксе, школског лекара, епидемиолога, инфектолога, дерматолога или гинеколога. Он ће Вас посаветовати и упутити у најближу установу која ради тестирање на ХИВ. У установу где се тестови врше, можете отићи и директно без упута.

Уколико сте имали неки ризичан контакт и сумњате да сте можда ХИВ позитивни, потребно је да прође неко време, да бисте могли да се тестирате. Анититела која тест тражи у крви се не појављују сат, два или дан након инфекције у потребној количини да би их тест уочио. Обично им је потребно 6-8 недеља. Овај временски период, од тренутка када се инфекција догодила до појаве довољне количинеспецифицних анититела, зове се „период прозора“. У том периоду резултат теста може бити негативан чак и ако инфекција постоји (лажно негативан резултат), па је зато за већину тестова потребно сачекати неколико месеци пре него што се ураде.

Тестирање је:

добровољно– што знаци да је то само Ваша одлука и нико не може да Вас натера да се тестиратеуколико не желите.

поверљиво– подразумева да све што кажете као клијент остаје између Вас и саветника и никада неће доћи до треће особе. У току саветовања клијент може о свему отворено разговарати, постављати питања, говорити о својим дилемама, страховима и бригама.
анонимно– подразумева да се не морате представити пуним именом и презименом, ако то не желите, и да Вам за тестирање није потребна било каква званична медицинска или нека друга документација.

Тест се ради тако што се узме мала количина крви из вене, као кад дајте крв за анализу крвне слике. Да би се тест урадио није потребна никаква претходна припрема пацијента. Пре тестирања може да се узме лаган оброк. Затим се та крв шаље даље на анализу. Тестови који се употребљавају за проверу крви и утврђивање присуства ХИВ-а у организму деле се у две групе: они који траже специфична антитела као одговор на ХИВ и они који директно траже вирус. Најчешће се користи основни ELISA тест којим се откривају специфична антитела у крви, уколико постоји ХИВ инфекција. Други тест који се користи je Western Blot, који тражи вирусне протеине. Тест који се користи за откривање ХИВ-а зове се PCR тест. Овај тест може да се ради после неколико дана од ризичног контакта, али се такви тестови не користе често за рутинска тестирања. Важно је знати да тзв. брзи тестови, који могу да се купе у апотекама, нису за кућну употребу и да их никако не треба користити за самотестирање зато што нису довољно прецизни, а и зато што је свакој особи неопходна подршка у тренутку када сазнаје резултат.

Резултати теста се саопштавају лично и дају лично. У даље саветовање се, уз Вашу сагласност, може укључити особа коју сами изаберете да Вам буде подршка.

Резултат теста може бити:

  • позитиван (односно реактиван или серопозитиван) и
  • негативан (односно нереактиван или серонегативан).

Позитиван резултат значи да је организам створио антитела на вирус, да су та антитела регистрована у крви оболелог и да постоји инфекција. Лажно позитиван резултат може да се јави услед грешке направљене током тестирања или услед неспецифичне или унакрсне реакције на тест ELISA. Због тога се позитиван резултат увек мора проверити и потврдити другом врстом теста. Негативан резултат значи да антитела на ХИВ нису детектована у крви. То значи или да особа није заражена или да у организму није дошло до стварања довољне количине антитела како би она била детектована тестом „период прозора“ (два месеца). Једна од могућности је и ареактивност у узнапредовалој фази сиде. Због свих ових чинилаца, у случају негативног резултата потребно је тест поновити након одређеног времена (3-6 месеци).